Podstawowe badania geologiczne. Sposoby i okoliczności przeprowadzania

Zanim rozpoczniemy inwestycję budowlaną, warto zorientować się, jaką budowę geologiczną ma działka, na której ma zostać postawiony obiekt. Dlaczego to takie ważne? Podstawowe badania geologiczne pozwolą określić, czy nie pojawi się konieczność przeprowadzenia dodatkowych prac ziemnych, związanych m.in. ze wzmocnieniem fundamentów lub nasypów. Sprawdźmy, jakie istnieją sposoby oraz okoliczności przeprowadzania badań geologicznych.

Odwierty geologiczne

Wśród podstawowych badań geologicznych możemy wyróżnić odwierty badawcze, które mają na celu ustalenie układu poszczególnych warstw podłoża. Jednocześnie podczas odwiertów ustala się położenie warstw wodonośnych oraz poziomu wód gruntowych. Po każdym wydobyciu świdra przeprowadzane są badania makroskopowe, a następnie pobierane są próbki, które zostają przeznaczone do badań laboratoryjnych. Grunt określa się na podstawie rodzaju, stanu oraz wilgotności, a w miarę możliwości również właściwości fizycznych, na przykład stopnia plastyczności.

W zależności od rodzaju użytego sprzętu, odwiertów można dokonywać nawet na głębokość 50 metrów poniżej poziomu gruntu. Zazwyczaj do wykonania podstawowych badań geologicznych na potrzeby budowy domu jednorodzinnego wystarczy wykonać odwiert na głębokość ok. 5 metrów. Zwykle wykonuje się minimum trzy odwierty w różnych częściach działki.

Warto wspomnieć, że po przeprowadzeniu odwiertów, badany teren przywraca się do stanu pierwotnego, a więc zasypuje wykonane otwory urobkiem lub innymi materiałami.

Sondowanie: CPT, FVT, DMT i inne

Po przeprowadzeniu odwiertów wykonuje się sondowanie. Podstawowym badaniem z wykorzystaniem sondy jest sondowanie statyczne, z wykorzystaniem stożka pomiarowego CPT lub CPTU. Na czym to polega?

W grunt wciska się stożek pomiarowy, który posiada system czujników rejestrujących parametry gruntu w sposób ciągły. Na podstawie wyników pomiarów możliwe jest określenie typu gruntu w podłożu, a także warunków wodnych oraz poziomu lustra wody gruntowej. Jest to badania najbardziej uniwersalne, a jednocześnie miarodajne, ponieważ nie narusza struktury gruntu – dodaje specjalista z PI GEOLOGIA, firmy oferującej badania geotechniczne i geologiczno-inżynierskie na Podkarpaciu.

Drugim, najpopularniejszym rodzajem badań, jest sondowanie FVT. W tym przypadku wyznacza się wytrzymałość gruntu na ścinanie oraz wrażliwość strukturalną, a badanie wykonuje się na gruntach słabych i spoistych. Równie często wykonuje się badania dylatometrem DMT, dzięki któremu możliwe jest określenie właściwości wytrzymałościowych oraz odkształceniowych gruntu. Badanie DMT wykonuje się przede wszystkim przed posadowieniem mostów, ścian oporowych oraz wykonaniem obudów głębokich wykopów.

Oprócz sondowania statycznego wykonuje się również sondowanie dynamiczne, które umożliwia określenie stopnia zagęszczenia gruntów. Na tej podstawie można określić, czy bezpieczne będzie posadowienie nasypów budowlanych, warstw podłoża drogowego, chodników i fundamentów oraz czy niezbędne będzie wcześniejsze zagęszczenie lub stabilizacja podłoża.

Badania płytą VSS oraz płytą dynamiczną

Do określenia parametrów geotechnicznych gruntu wykorzystuje się badanie płytą VSS. Okrągła, stalowa płyta wywołuje statyczny nacisk na podłoże, dzięki czemu możliwe jest zbadanie zagęszczenia oraz nośności. Badanie to wykonuje się przede wszystkim w przypadku nasypów, przed realizacją inwestycji drogowych.

Badanie płytą dynamiczną jest wykorzystywane do określenia, czy grunt został w odpowiednim stopniu zagęszczony, aby możliwe było bezpieczne posadowienie posadzek, fundamentów lub dróg. Badanie polega na dynamicznym obciążaniu płyty.

Dlaczego przeprowadza się badania geologiczne?

W jakich okolicznościach przeprowadza się badania geologiczne? Najogólniej rzecz ujmując: zawsze wtedy, kiedy realizowana są prace budowlane. Nie tylko obiektów jednorodzinnych, ale również większych budowli, a także inwestycji drogowych. Dzięki przeprowadzeniu podstawowych badań oraz wykonaniu dokumentacji geologiczno-inżynierskiej i dokumentacji badań podłoża gruntowego, można uniknąć zagrożeń związanych z trudnymi warunkami gruntowymi. To kiedy należy przeprowadzić badania, określa Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie ustalania geotechnicznych warunków posadawiania obiektów budowlanych. W niektórych przypadkach obowiązek dostarczenia dokumentacji jest określony w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego – zwłaszcza na terenach, na których w przeszłości doszło do osuwisk.

Nawet jeśli badania geologiczne nie są wymagane prawem, warto wykonać je dla właściwego przeprowadzenia robót. Dotyczy to przede wszystkim niewielkich budynków mieszkalnych, do których dla uzyskania pozwolenia na budowę zwykle nie jest konieczne dostarczenie dokumentacji geologiczno-inżynierskiej. Pominięcie tego etapu może skutkować nierównomiernym osiadaniem budynku, problemami z wodą gruntową, a w skrajnych przypadkach nawet uszkodzeniem budynku.