Jakie standardy powinny spełniać drzwi ppoż.?

Rozwiązania pozwalające na uniknięcie następstw pożaru muszą ściśle odpowiadać obowiązującym przepisom. Dotyczy to również drzwi przeciwpożarowych, które są elementem biernej ochrony przeciwpożarowej i służą do ograniczania możliwości rozprzestrzeniania się ognia oraz ochrony pozostałych części budynku, które nie są nim objęte. Zastosowanie odpowiedniej konstrukcji może znacznie zmniejszyć poziom zagrożenia i wielkość ewentualnych strat.

Zagrożenia pożarowe wymagające stosowania drzwi ppoż.

Niebezpieczeństwa związane z wybuchem pożaru należą do największych zagrożeń łączących się z korzystaniem z każdego budynku, zwłaszcza takiego, w którym przebywa jednocześnie duża liczba użytkowników. Rozprzestrzenianie się ognia powoduje pojawienie się mogących wywołać poważne poparzenia płomieni, ale także znaczny wzrost temperatury prowadzący do samozapłonu wielu elementów konstrukcyjnych lub ich nadmiernego nagrzewania się, powodującego identyczny skutek. W wyniku pożaru w wielu przypadkach dochodzi do naruszenia konstrukcji budynku. Części wykonane z drewna niejednokrotnie ulegają samozapłonowi, a ich stopniowe zwęglanie się jest często przyczyną utraty nośności. Stal stosowana powszechnie jako wsporniki, słupy czy dźwigary dachowe w takich warunkach może stać się plastyczna i utracić swoją zdolność do przenoszenia obciążeń. Wśród czynników, które powodują najwięcej przypadków zgonów i utrudniają prowadzenie akcji ewakuacyjnej i gaśniczej, znajdują się też dymy powstające w trakcie pożaru. W ich skład wchodzą zwykle gazy pożarowe będące następstwem zapłonu tworzyw sztucznych, farb i lakierów zawierające sporo toksycznych substancji, ale też typowe substancje powstające podczas każdego spalania, takiej jak tlenek i dwutlenek węgla – wylicza przedstawiciel firmy STRAŻAK, zajmującej się sprzedażą hurtową sprzętu przeciwpożarowego i BHP.

Zabezpieczenie przed skutkami pożarów, a zwłaszcza wyeliminowanie ofiar śmiertelnych oraz zmniejszenie liczby osób odnoszących obrażenia, wymaga stosowania specjalnych środków zaradczych. W przypadku budynków istniejące uregulowania prawne nakazują wypełnianie zaleceń dotyczących zagwarantowania właściwej odporności ogniowej konstrukcji przez używanie odpowiednich materiałów. W zależności od klasy odporności pożarowej budynku wyznaczanej według stopnia zagrożenia wybuchem pożaru, ilości kondygnacji oraz kategorii zagrożenia ludzi dla obiektu, a także jego części składowych są określane minimalne poziomy nośności ogniowej. Parametry nośności ogniowej (R od  Resistance) są wyznaczane w minutach dla głównej konstrukcji nośnej, konstrukcji dachu, przegród budowlanych – ścian i konstrukcji dachu, a także przekrycia dachowego oraz ścian wewnętrznych i zewnętrznych.

Poza spełnianiem wymogów co do użytych materiałów konstrukcyjnych budynku zaliczanych do poszczególnych klas, muszą one być wyposażane w odpowiednie systemy czynnej ochrony pożarowej. W ich skład wchodzą systemy sygnalizacji pożaru (SSP), w skład których wchodzą czujniki ostrzegające o pojawieniu się dymu i podwyższonej temperatury, uruchamiające alarm, a także odłączające zasilanie poza systemem awaryjnym oraz aktywujące działanie systemu oddymiania. Który jest odpowiedzialny za wyprowadzanie gazów pożarowych przy pomocy specjalnych kanałów i instalacji mechanicznej lub grawitacyjnej, funkcjonującej za sprawą klap oddymiających pozwalających na zapewnienie warunków umożliwiających ewakuację. Aktywna ochrona ppoż. to często również systemy tryskaczowe, które samoczynnie podają środek gaśniczy z rozprowadzonej w budynku instalacji uruchamianej za pomocą własnych czujników.

Częścią zabezpieczenia przeciwpożarowego są także elementy biernej ochrony przeciwpożarowej. W jej skład wchodzą różne rozwiązania pozwalające na ochronę konstrukcji budynku – farby pęczniejące izolujące poszczególne elementy termicznie, okładziny z materiałów niepalnych np. wełny skalnej lub płyt gipsowych oraz specjalne natryskiwane powłoki. Ważnym elementem pasywnych zabezpieczeń ppoż. są także ściany oddzielenia pożarowego, które dzielą budynek na mniejsze strefy pożarowe, blokując rozprzestrzenianie się ognia. Wszystkie przejścia przez tego rodzaju przegrody muszą być zabezpieczone przed przenikaniem temperatury, dymu i płomieni. W przypadku niezbędnych w każdym budynku instalacji wodnych, wentylacyjnych czy elektrycznych montuje się specjalne przepusty ppoż. Przejścia dla ludzi muszą być zabezpieczone za pomocą drzwi przeciwpożarowych.

Podstawowe parametry drzwi przeciwpożarowych

Drzwi przeciwpożarowe montowane w ścianach oddzielenia pożarowego muszą gwarantować możliwość skorzystania z przejścia w ramach wytyczonych dróg ewakuacyjnych, jednocześnie powinny one być zamknięte albo wyposażone w systemy samoczynnego zamykania w razie wybuchu pożaru. Zgodnie z przepisami drzwi ppoż. jako element biernej ochrony przeciwpożarowej nie mogą być drzwiami obrotowymi ani podnoszonymi do góry. Dopuszczalne są tradycyjne drzwi rozwierane, wahadłowe albo przesuwane. Te ostatnie można jednak wykorzystywać w tym celu tylko wówczas, gdy są używane podczas normalnej komunikacji w obiekcie, a ich budowa pozwala na otwieranie automatyczne i ręczne bez opcji blokowania w którymś z położeń. W razie awarii muszą się one samoczynnie ustawiać w pozycji rozsuniętej. Jeśli drzwi przeciwpożarowe rozwierane są wyposażone w mechanizm zamykający je automatycznie w razie wykrycia pożaru, musi istnieć również mechanizm umożliwiający ich ręczne otwarcie. W drzwiach instalowanych w pomieszczeniach, w których może przebywać więcej niż 300 osób, obowiązkowe jest stosowanie urządzeń przeciwpanicznych, czyli systemów pozwalających na szybkie i pełne otwarcie drzwi pod naporem np. w postaci poziomej belki otwierającej po czasie nie dłuższym niż 1 sekunda.

Drzwi przeciwpożarowe mogą być przystosowane konstrukcyjnie do pozostawania zamkniętymi przez cały czas i odblokowywać się tylko po uruchomieniu SSP, co wymaga jednak odpowiedniego oznakowania, a także być cały czas zamknięte, dając jednak możliwość przejścia, co z kolei wymaga stosowania automatycznego urządzenia zamykającego. Istnieje także możliwość montażu drzwi ppoż., które przez cały czas normalnego użytkowania pozostają otwarte i zamykają się samoczynnie dopiero w razie zadziałania SSP, zapewniając jednak możliwość ręcznego otwarcia a po użyciu zamykając się automatycznie ponownie.

Podstawowym parametrem drzwi przeciwpożarowych jest ich klasa odporności ogniowej. Musi ona być przynajmniej równa połowie klasy odporności ogniowej przegrody, w której zostały zamontowane. Odporność ogniowa drzwi może być wyznaczana przez różne zmienne. Należy do nich szczelność ogniowa oznaczana literą E, izolacyjność ogniowa oznaczana literą I, dymoszczelność oznaczana literą S oraz odporność na promieniowanie oznaczana literą W. Szczelność ogniowa to czas, w jakim element może być poddawany oddziaływaniu ognia bez przejścia płomieni na jego drugą stronę. Izolacyjność ogniowa określa czas, w jakim element utrzyma po stronie nieobjętej pożarem temperaturę powierzchni poniżej odpowiedniej wartości uśrednionej 140°C, a punktowo 180°C. Przepuszczalność promieniowania wiąże się z powstrzymywaniem zapłonu elementów znajdujących się po drugiej stronie przegrody przy maksymalnej wartości promieniowania 15 kW/m². Dymoszczelność to natomiast zdolność do powstrzymywania gazów pożarowych przed przenikaniem na drugą stronę przegrody.

Parametry drzwi przeciwpożarowych dotyczące szczelności ogniowej (E) oraz izolacyjności ogniowej (l) są określane za pomocą przedziałów czasowych, w jakich utrzymują one wymaganą charakterystykę. Możliwe zakresy obejmują 15, 20, 30, 45, 60, 90, 120, 180 oraz 240 minut. Drzwi przeciwpożarowe, w zależności od klasy odporności pożarowej budynku, powinny mieć klasy odporności ogniowej od El 15 do El 120. W budynku o klasie odporności pożarowej D i E drzwi przeciwpożarowe muszą mieć klasę odporności ogniowej El 30, w budynkach klasy B i C klasa drzwi to przynajmniej 60, a w budynkach klasy A niezbędne będą drzwi klasy El 120. W ścianach oddzielenia pożarowego o REl 240 klasa odporności musi wynosić El 120, przy REI 120 będzie to El 60, zaś dla REl 60 odpowiednią klasą będzie El 30.

Wymagania stawiane drzwiom przeciwpożarowym są zawarte w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, a także w Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów. Informacje na temat wymogów stawianych drzwiom przeciwpożarowym oraz ich elementom znajdują się również w dotyczących ich normach, m.in.: PN-EN 13501-2:2016-07 „Klasyfikacja ogniowa wyrobów budowlanych i elementów budynków. Część 2: Klasyfikacja na podstawie wyników badań odporności ogniowej, z wyłączeniem instalacji wentylacyjnej”, PN-EN 16034:2014-11 „Drzwi, bramy i otwieralne okna. Norma wyrobu, właściwości eksploatacyjne. Właściwości dotyczące odporności ogniowej i/lub dymoszczelności”, ale także PN-EN 1125:2008 „Okucia budowlane. Zamknięcia przeciwpaniczne do wyjść uruchamiane prętem poziomym, przeznaczone do stosowania na drogach ewakuacyjnych.  Wymagania i metody badań”.