Rodzaje więźby dachowej

Na to, jaki rodzaj więźby dachowej zastosować w danym przypadku, wpływa między innymi to, czy dach ma być płaski, czy spadzisty, a także to, jaka jest jego docelowa rozpiętość. Decydując się na konkretny wariant konstrukcyjny, trzeba też wziąć pod uwagę typ pokrycia (im lżejsze, tym więźba może być bardziej delikatna), wysokość całego budynku czy ewentualne obciążenia w postaci opadów deszczu lub zalegającego śniegu.

Najmniej skomplikowany rodzaj więźby – czyli fachowo: ustrój – to więźba krokwiowa. Jest to rozwiązanie przeznaczone do dachów o rozpiętości nie większej niż 7,5 m. Nachylenie połaci wynosi tu zazwyczaj  30-50 stopni, a krokwie o długości 4,5-5 m opierają się w kalenicy oraz na belce stropodachu nad ścianą oparcia, ewentualnie na murłatach (w przypadku stropów niewykonanych z drewna).

Krokwie i  jętki

Dachy o nieco większej rozpiętości, a także te charakteryzujące się dużym spadkiem, wymagają zastosowania więźby krokowo-jętkowej. Konstrukcja ta polega zasadniczo na wzmocnieniu krokwi mniej więcej w ich połowie poziomymi więzarami jętkowymi.

– Jętki mogą być jednocześnie belkami stropu nad wykorzystywanym w celach mieszkalnych poddaszem – dodaje fachowiec ze śląskiego tartaku Hajduczek.

Jętki i płatwie

W przypadku dachów o rozpiętości wynoszącej 9-12 m jętki są zbyt długie, aby mogły obejść się bez dodatkowej podpory. Mogą stanowić ją ściany zbudowane ze słupów stolcowych, ustawionych na drewnianych belkach podwalinowych (nawet przy stalowej albo żelbetowej konstrukcji stropu), a w górze połączonych płatwią. Taki rodzaj więźby dachowej nosi nazwę płatwiowo-jętkowej. Charakterystycznym dla niej elementem są także ukośne miecze, dodatkowo podpierające płatwie, a także usztywniające ściany stolcowe.

Płatwie i kleszcze

W więźbie płatwiowo-kleszczowej (również przeznaczonej do szerokich dachów, osiągających 12 m, a nawet więcej) skonstruowane w taki sposób są tylko wiązary pośrednie, podczas gdy wiązary główne to oparte na płatwiach krokwie, obejmowane z dwóch stron parą kleszczy. Taki typ więźby – występjący w kilku wariantach – umożliwia zaprojektowanie dachu o praktycznie dowolnym spadku i skomplikowanym rzucie. Inaczej niż w dachu jętkowym, tutaj większość obciążeń przekazywana jest na ściany nie zewnętrzne, ale wewnętrzne (nośne) tudzież na strop.

Z dźwigarami

Dachy o największej rozpiętości (powyżej 12 m), zwłaszcza gdy pod nimi nie ma wewnętrznych ścian nośnych, wymagają zastosowania więźby z dźwigarami w postaci wiązarów kratowych (kratownic). Są one złożone z cieńszych niż klasyczna więźba ciesielska desek bądź bali, co gwarantuje lekkość przy jednoczesnej wytrzymałości i wysokim stopniu sztywności. Rozwiązanie to spotkać można nie tylko w domach prywatnych, ale przede wszystkim w wielu halach przemysłowych i budynkach użyteczności publicznej.