Rodzaje fundamentów. Co warto wiedzieć?

Fundamenty to zawsze część konstrukcji, która przekazuje obciążenia i odkształcenia na podłoża gruntowe, równocześnie przekazując ewentualne odkształcenia podłoża na konstrukcję. Sposób oraz warunki posadowienia są ustalane przez projektanta na podstawie analizy kilku czynników – przede wszystkim rodzaju konstrukcji, wartości oraz sposobu przekazywania stałych i zmiennych obciążeń, technicznych właściwości podłoża gruntowego i poziomu oraz obszaru wahań wody gruntowej. Jakie wyróżniamy rodzaje fundamentów, w jaki sposób je dzielimy?

Rodzaje posadowienia – posadowienie bezpośrednie i pośrednie

Fundamenty możemy dzielić na różne sposoby, na przykład ze względu na głębokość posadowienia, sztywność fundamentu, czy ze względu na kształt i konstrukcję lub usługi sprzętowe konieczne do ich zrealizowania. Zacznijmy jednak od podziału posadowienia na bezpośrednie i pośrednie. Posadowienie bezpośrednie to fundamenty, które współpracują z podłożem gruntowym, przekazując obciążenia od konstrukcji (obiektu, np. budynku) na warstwy gruntu bezpośrednio całą powierzchnią swojej podstawy. Mówiąc wprost: to fundamenty, które spoczywają bezpośrednio na gruncie, jak ławy fundamentowe, stopy fundamentowe, ruszty i płyty fundamentowe oraz skrzynie fundamentowe. Posadowienie pośrednie przekazuje obciążenia w głąb gruntu, do warstw nośnych, poprzez specjalne dodatkowe elementy konstrukcyjne, jak pale wbijane lub formowane w gruncie, opuszczane studnie i kesony. Jak mówią nam przedstawiciele firmy Wikrusz Adam Witkowski z województwa mazowieckiego, fundamenty pośrednie są projektowane tam, gdzie ewentualna wymiana słabego gruntu na mocniejszy byłaby nieekonomiczna, gdzie warstwa wymienionego kruszywa byłaby gruba.

Można spotkać się ze źródłami, które fundamenty bezpośrednie nazywają fundamentami płytkimi i definiują je jako takie, do których można dojść otwartym wykopem; w tej nomenklaturze fundamenty pośrednie to fundamenty głębokie.

Fundamenty sztywne i podatne

Inny podział fundamentów to podział na fundamenty sztywne i podatne. Te pierwsze przekazując obciążenie na podłoże, same nie ulegają odkształceniom. Jeśli obciążenia pionowe oddziałujące na fundamenty są rozłożone symetrycznie, możemy założyć, że w jednorodnym podłożu odkształcenia pod podstawą fundamentu są jednakowe. Fundamenty podatne natomiast pracują na zginanie, wartości przemieszczeń takich fundamentów są zależne od ich sztywności oraz od ściśliwości gruntów w podłożu. Na sztywność fundamentów wpływ ma oczywiście ich konstrukcja i rodzaj zastosowanych materiałów – rodzaj i układ zbrojenia, beton wykorzystany do budowy z uwzględnieniem wszelkich dodatków do betonu itd.

Można rzec, że temat fundamentów jest wyjątkowo obszerny, ponieważ to zawsze kwestia indywidualna, nawet jeśli chodzi o „proste” fundamenty w rodzaju ław pod niewielkie budynki.