Czym charakteryzują się rusztowania elewacyjne?

Rusztowania są podstawowym elementem wykorzystywanym do prowadzenia prac na wysokości. Dzięki swej konstrukcji pomagają w zapewnieniu wygodnego dostępu do obiektu podczas wykonywania różnego rodzaju prac budowlanych, remontowych i instalacyjnych. Korzystanie z prawidłowo rozstawionych i właściwie dobranych do charakteru prowadzonych robót rusztowań jest także najlepszą metodą na wyeliminowanie ryzyka groźnego wypadku.

Rodzaje rusztowań i ich najważniejsze funkcje

Wykonywanie prac na wysokości wiąże się z pewnym niebezpieczeństwem powodowanym ryzykiem upadku, a jednocześnie trudnościami technicznymi łączącymi się z koniecznością zapewnienia dobrego dostępu do miejsca prowadzenia robót oraz możliwości dostarczenia potrzebnego sprzętu i materiałów. Najlepszym rozwiązaniem technicznym wykorzystywanym w budownictwie od lat jest użycie odpowiedniego rusztowania, które z jednej strony daje stabilną podstawę, ułatwiającą realizację wszelkiego rodzaju prac, z drugiej stanowi zabezpieczenie dla pracowników – zarówno tych, którzy z niego korzystają, jak i wszystkich, którzy znajdują się w pobliżu miejsca prowadzenia robót. Choć rusztowania są najczęściej rozstawiane w celu wykonania konkretnych prac – na ogół związanych z wykańczaniem lub remontem fasady budynku czy montażem urządzeń, to istnieje także możliwość ustawiania ich wraz z postępami prac budowlanych. W takiej sytuacji pełnią one przede wszystkim funkcję ochronną, a jednocześnie w razie potrzeby mogą być również wykorzystywane przez kolejne ekipy realizujące poszczególne prace – wyjaśnia przedstawiciel firmy Ledwon Rusztowania, specjalizującej się w wynajmie, montażu oraz sprzedaży rusztowań.

Istnieje wiele rodzajów rusztowań, które można wyróżniać zarówno ze względu na rodzaj konstrukcji, jak i na sposób użytkowania czy użyte do ich produkcji materiały. Do najpopularniejszych obecnie należą tzw. rusztowania systemowe, które montuje się z wystandaryzowanych elementów, pozwalających na tworzenie układu funkcjonalnego dopasowanego do rozmiarów i kształtu budowli, przy której obsłudze będą stosowane. Do cieszących się największym zainteresowaniem rozwiązań należą rusztowania stojakowe (modułowe) i ramowe, w tym nadal chętnie używane rusztowania warszawskie. Wciąż wykorzystywane, choć na mniejszą skalę są rusztowania rurowo-złączkowe, przydatne zwłaszcza w sytuacjach nietypowych. Jeżeli chodzi o materiał, z którego wykonywane są rusztowania, to wykorzystywane są zarówno tradycyjne rusztowania stalowe, które wyróżniają się dobrą odpornością na uszkodzenia podczas montażu, demontażu i transportu, jak i rusztowania aluminiowe składające się z elementów o stosunkowo niskiej masie, co obniża koszty transportu i ułatwia prace przy ich rozstawianiu, a przy tym gwarantuje wysoką odporność na korozję.

Pod względem sposobu przenoszenia obciążeń, a co za tym idzie metody rozstawiania, rusztowania dzielą się na wolnostojące, przyścienne oraz podwieszane. Rusztowania wolnostojące to konstrukcje samonośne, które muszą utrzymywać zarówno cały swój ciężar, jak i radzić sobie z działaniem czynników zewnętrznych, w tym głównie naporem wiatru, a także masą korzystających z nich pracowników oraz używanego sprzętu i materiałów. Są najczęściej rozstawiane tam, gdzie nie ma możliwości dodatkowego obciążania obiektu i powinno się unikać jakichkolwiek ingerencji w jego strukturę. Rusztowania przyścienne to tzw. rusztowania elewacyjne, które są kotwione do budynku, co pomaga w utrzymywaniu stabilności oraz przenosi na jego konstrukcję część powstających obciążeń. Rusztowania podwieszane są natomiast w całości kotwione do budowli i połączenia te utrzymują cały ich ciężar. Takie rozwiązania są stosowane przy pracach prowadzonych na ograniczonej powierzchni np. przy pracach dekarskich, robotach mostowych czy przy bardzo wysokich konstrukcjach przemysłowych. O ile rusztowania samonośne są najczęściej wybierane do prac remontowo-konserwacyjnych, robót we wnętrzach i różnych czynności niezwiązanych z pracami budowlanymi, o tyle rusztowania elewacyjne to niezbędny element wszystkich prac przy fasadzie od montażu dociepleń poprzez tynkowanie aż po malowanie czy instalowanie barierek na balkonach i tarasach oraz zakładanie rynien i rur spustowych.

Rusztowania elewacyjne – ich konstrukcja i zastosowania

Rusztowania elewacyjne mogą mieć różną konstrukcję, najczęściej stosowanymi rozwiązaniami są jednak rusztowania ramowe i stojakowe. W obu przypadkach są ustawiane na odpowiednim fundamencie – najczęściej są to deski o właściwej szerokości i grubości układane na powierzchni o właściwej dla powstającego obciążenia nośności. Na podkładach umieszczane są podstawki, które stanowią bazę dla całej konstrukcji. W rusztowaniu elewacyjnym ramowym konstrukcja jest wznoszona przy wykorzystaniu ram przestrzennych – najczęściej składających się z dwóch profili pionowych oraz przynajmniej dwóch łączących je poprzeczek. Na dwóch ramach ustawionych prostopadle do siebie przy użyciu specjalnych wypustów oraz otworów opierany jest pomost roboczy, a z górnymi częściami ramy są łączone kolejne ich pary. Do profili tworzących boki ram montuje się stężenia pomagające w zachowaniu sztywności konstrukcji oraz wymagane elementy zabezpieczające – bortnice pełniące funkcje krawężników, dwie poręcze poziome, a także odciągi łączące rusztowanie z osadzonymi w budowli kotwami. Wielką zaletą rusztowań ramowych jest stosunkowo krótki czas potrzebny do ich rozstawienia.

Rusztowania stojakowe mają zupełnie inną konstrukcję. Ich głównym elementem nośnym są stojaki mające postać pionowych słupków, na których rozmieszczone są węzły, będące gniazdami, w których osadza się inne elementy systemu. Węzły są umieszczone w równych odległościach co pół metra, co pozwala na dużą swobodę doboru wysokości, na jakiej znajdą się poszczególne pomosty. Rusztowanie modułowe powstaje przez osadzanie w gniazdach rygli oraz rygli poprzecznych. Całość jest usztywniana stężeniami – pionowymi poprzecznymi i wzdłużnymi, a także poziomymi. W węzłach umieszcza się też poręcz pośrednią i górną, a powierzchnia robocza jest układana w postaci pomostów, do których mocowane są burty (bortnice). Charakterystyczną cechą rusztowań stojakowych jest możliwość łatwego montażu elementów dodatkowych np. wysuniętych konsoli, które zapewniają większą ilość miejsca, a także umożliwiają lepsze dopasowanie rusztowania do kształtu budynku. Najważniejszą zaletą rusztowań modułowych jest fakt, że pozwalają na dużą elastyczność w kształtowaniu swojego układu przestrzennego.

Rodzaj rusztowania fasadowego powinien być dobrze dobrany zarówno do rodzaju prac, jak i specyfiki konkretnego obiektu. W większości przypadków bardziej uzasadnione ekonomicznie będzie korzystanie z rusztowań ramowych, które z uwagi na mniejszą ilość elementów oraz mniej złożoną strukturę mogą być rozstawione w krótszym czasie. Rusztowania tego typu sprawdzają się dobrze przy typowych budynkach mieszkalnych i większości obiektów użytkowych, są więc szczególnie chętnie wybierane do wszystkich prac prowadzonych na fasadach budynków – tynkowania i malowania, termomodernizacji oraz wszelkiego rodzaju remontów. W przypadku, gdy budynki mają złożoną konstrukcję, użyte mogą być rusztowania modułowe. Korzysta się z nich często przy obiektach o nietypowym kształcie, w tym zabytkach czy budowlach przemysłowych.

Nie można zapominać, że każde rusztowanie musi być dopasowane do rodzaju prowadzonych prac. W grę wchodzi tu kwestia dopuszczalnego obciążenia użytkowego, ważnego, zwłaszcza jeśli na konstrukcji będzie umieszczana większa ilość materiałów czy cięższe urządzenia. Liczy się także możliwe obciążenie wiatrem. Poza kwestiami związanymi z obciążeniem konstrukcji ważne są dodatkowe zabezpieczenia – rozmieszczenie plandek lub siatek ochronnych, które ograniczają możliwości upadku czy strącenia z wysokości materiałów lub narzędzi, ale również zmniejszają stopień, w jakim prowadzone prace oddziałują na otoczenie, redukując m.in. pylenie. Rusztowania fasadowe wznoszone na eksploatowanych budynkach muszą być też wyposażane w daszki ochronne w sytuacji, gdy w sąsiedztwie przebiegają ciągi komunikacyjne.